در این سری از مقالات سایت آهن پرو در مورد طبقه بندی انواع ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه، توضیح خواهیم داد. آهن به تنهایی دارای ضعف مکانیکی و فنی بوده و از این رو آن را با دیگر عناصر فلزی ترکیب کرده تا فولاد ساخته شود. سپس فولاد را با عناصر آلیاژی پایه مانند نیکل، مولیبدن، کروم و … ترکیب کرده تا فولاد و ورق آلیاژی تولید شود. فولاد آلیاژی تولید شده دارای ویژگیهای همچون: درخشش، مقاومت بالا و استحکام است که آن را مناسب برای استفاده در صنایع گوناگون میکند. در ادامه انواع ورق آلیاژی با توجه به عناصر آلیاژی پایه بررسی میکنیم.
تقسیمبندی انواع فولاد براساس عناصر آلیاژی
قبل از آشنایی با طبقه بندی انواع ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه، شما را با انواع فولاد با توجه به عنصر آلیاژی آشنا میکنیم. به طور کلی انواع فولاد براساس مقادیر آهن، کربن و دیگر عناصر آلیاژی استفاده شده در ترکیب آن، به سه گروه فولاد کربنی، فولاد ضدزنگ و فولاد آلیاژی تقسیم میشود که در ادامه در مورد هر کدام از آنها توضیح میدهیم.
فولاد کربنی
سختی متوسط، استحکام و مقاومت بالا و امکان افزایش سختی با حرارت دادن از جمله وِیژگیهای آنهاست. انواع فولاد کربنی شامل ورق st37، A36 و CK45 هستند. به طور کلی فولادهای کربنی شامل سه دسته زیر میشوند:
- فولادهای کمکربن
- فولادهای متوسط کربن
- فولاد کربن بالا.
از فولاد کربنی در ساخت صفحات، پیچ و مهره، ابزار کار، تابلوها، نرده و حفاظ و دیگر قطعات فلزی استفاده میکنند که از فولاد کم کربن تولید میشوند. چاقوی آشپزخانه، ابزارهای برش در ماشین CNC، مته و اره از فولاد کربن بالا ساخته میشوند.
فولاد ضدزنگ
این نوع ساخته شده از فولاد و کروم بوده و از این رو مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی از خود نشان میدهد ولی سختی آن کم است. هر محصولی که در مجاورت رطوبت خواهد بود، بهتر است که از فولاد ضدزنگ استفاده نمایید. حداقل 10.5 و حداکثر 30 درصد کروم در ساختار این محصول است که موجب ایجاد خاصیتهای منحصر به فردی در آن شده است.
فولاد آلیاژی
ورق آلیاژی از ترکیب آهن یا آلومینیوم با عناصر دیگر همچون: کروم، نیکل، تنگستن، مس و … ساخته میشود. جهت شناخت بیشتر به مطلب «صفر تا صد ورق آلیاژی» مراجعه کنید.
انواع ورق آلیاژی
ورقهای آلیاژی با اضافه کردن عناصر گوناگون به فولاد ساخته میشوند. با توجه به میزان عناصر استفاده شده در آن به دو دسته پرآلیاژ و کم آلیاژ تقسیمبندی میشود.
فولاد کم آلیاژ
میزان عناصر آلیاژی در آن کم بوده و در حدود 1 تا 5 درصد است. با توجه به مقدار و نوع آلیاژ استفاده شده در این دسته، فولاد کم آلیاژ مشخصات و کاربرد ورق آلیاژی با درصد کمی از عناصر متفاوت است و از آن برای ساخت ریل راهآهن، لوله و فضاپیما استفاده میکنند.
فولاد پرآلیاژ
در این نوع میزان عناصر استفاده شده بالا بوده و از جمله رایج ترین فولاد استفاده شده در این نوع فولاد ضدزنگ با حداقل 12 درصد مقدار کروم است. فولادهای ضدزنگ به سه دسته کلی زیر تقسیم میشود:
- فولاد مارتنزیتی
- فولاد ضدزنگ فریتی
- فولاد آستنیتی.
طبقه بندی انواع ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه
ورقهای آلیاژی با توجه به نوع آلیاژ و میزان غلظت آن طبقهبندی میشود که براساس عنصر آلیاژی پایه نام آن عنصر را بر آلیاژ فولاد میگذارند. به عنوان مثال در صورت پایه بودن آلومینیوم به عنوان عنصر پایه، به آن فولاد آلومینیومی میگویند. طبقه بندی انواع ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه در ادامه توضیح میدهیم.
منگنز
با این عنصر توانایی سخت شدن، مقاومت در برابر گرمای زیاد و سایش و همچنین شکلپذیری افزایش پیدا میکند.
وانادیوم
استفاده از وانادیوم در ورق آلیاژی موجب افزایش مقاومت در برابر خوردگی و ضربه میشود.
نیکل
ورقهای آلیاژی نیکلدار دارای مقاومت بالای در برابر خوردگی و اکسیداسیون هستند.
تیتانیوم
عنصر تیتانیوم موجب افزایش سختی و استحکام ورق آلیاژی میشود.
کروم
مقاومت در برابر سایش و افزایش سختی از طریق استفاده از عنصر کروم میسر است.
مولیبدن
با استفاده از مولیبدن با کاهش غلظت کربن موجب افزایش استحکام فولاد آلیاژی در دمای معمولی میشود.
آلومینیوم
اکسیژنزدایی فولاد از وظایف اصلی عنصر آلومینیوم است.
سیلیکون
افزایش خاصیت مغناطیسی و استحکام با استفاده از عنصر سیلیکون امکانپذیر است.
بیسموت
در صورتی که نیاز به فولاد آلیاژی با خاصیت تراشپذیری دارید باید محصولی را انتخاب کنید که مقدار بیسموت آن بالا باشد.
تنگستن
استفاده از عنصر تنگستن موجب بهبود سختی و مقاومت فولاد میشود.
مس
عنصر مس موجب افزایش سختی و مقاومت ورق آلیاژی در برابر خوردگی میشود.
کبالت
استفاده از این عصنر موجب افزایش میزان پایداری و سرعت تشکیل گرافیت آزاد میشود.
نتیجهگیری
همانطور که در مطلب طبقه بندی انواع ورق آلیاژی بر اساس عنصر آلیاژی پایه توضیح داده شد فولاد یا ورق آلیاژی در انواع مختلف وجود داشته و تفاوت عناصر پایه در انواع ورق های آلیاژی باعث ایجاد خواص و کاربرد متفاوت آنها میشود. از این رو با تغییر در درصد عناصر آلیاژی توانسته ویژگیهای مورد نظر را در محصول نهایی به وجود آورد. شما در صورتی که قصد خرید ورق آلیاژی را دارید، توانسته با کارشناسان وبسایت آهن پرو در ارتباط باشید.