نحوه تشخیص سایز لوله برای افراد عادی بدون داشتن دانش لازم در این زمینه سخت است از این رو در اختیار داشتن جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر نیاز است. استاندارد سایز لوله ها با توجه به طراحی و سفارش لوله های مورد نیاز برای اجرا کردن سیستم های لوله کشی است. منظور از سایز یعنی قطر، ضخامت دیواره و طول لوله است. در ادامه این مقاله از وبسایت آهن پرو شما را با نحوه تعیین سایز لوله تراشه، لوله های آهنی، محاسبه اینچ قطر لوله و جدول اینچ لوله ها قطر 2 اینچ آشنا میکنیم همچنین از طریق سایت آهن پرو میتوانید از قیمت انواع لوله نیز مطلع شوید.
استانداردهای لازم برای سایز لوله چیست؟
استاندارد سایز لوله ها با توجه به طراحی و انتخاب لوله های با ابعاد استاندارد با هدف کارایی مناسب در کاربری مدنظر است. استاندارد گوناگونی برای نحوه تشخیص سایز لوله وجود دارد. ولی ساخت و نصب آن آن ها در سیستم پایپینگ براساس استاندارد B31 انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) صورت میگیرد. در جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر استانداردهای زیر از معروف ترین آن هاست:
استاندارد ASME
- 10: استاندارد لوله فولادی جوشکاری شده و بدون درز (فشار بالا و پایین)
- 19: استاندارد لوله فولاد ضد زنگ جوشکاری شده و بدون درز (فشار بالا و پایین)
استاندارد ANSI
- API 5L: لوله فولادی جوشکاری شدن و مانیسمان (انتقال نفت و گاز)
استاندارد ASTM
- A53: استاندارد لوله فولادی گالوانیزه جوشکاری شده و بدون درز
- A106: استاندارد لوله فولاد کربنی جوشکاری شده و بدون درز (فشار بالا)
- A333: استاندارد لوله فولاد کربنی جوشکاری شده و بدون درز (فشار پایین)
نحوه تشخیص سایز لوله چگونه است؟
به طور کلی سایز لوله یک عدد است که نمایشگر قطر خارجی یا قطر واقعی لوله است. سایز براساس میلی متر و اینچ بیان میشوند. لازم به ذکر است که از روی سایز لوله ها میتوان برای سفارش گذاری و شناسایی لوله استفاده کرد و روش ساخت آن را نیز مشخص میکند. دو روش برای محاسبه لوله ها وجود دارد که در ادامه به توضیح آنان میپردازیم.
اینچ لوله چیست؟
اندازه اسمی لوله عددی است که برای نمایش لوله ها در سیستم یکای بریتانیایی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع NPS به عنوان علامت اختصاری این عدد در استاندارد سایز لوله است. در عنوان اندازه اسمی لوله، عبارت nominal عدم مشخص بودن نوع لوله و بدون بعد بودن لوله را نمایش میدهد. یک لوله فولادی با اندازه اسمی ۲ اینچ میتواند انواع مختلفی داشته باشد و قطر خارجی تمام لوله ها دارای اندازه اسمی ۲ اینچ برابر با ۲.۳۷۵ خواهد بود. در ادامه شما را با جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر آشنا می کنیم.
جدول اینچ لوله ها
در ادامه جدول اینچ لوله را در اختیارتان قرار دادهایم که قطر اسمی معادل NPS در سیستم های بین المللی و اروپایی است. جدول زیر مقادیر استاندارد سایز لوله ها را در سیستم بریتانیایی و متریک نمایش میدهد.
NPS بر حسب اینچ |
DN بر حسب میلیمتر |
قطر خارجی بر حسب اینچ (میلیمتر) |
1/8 |
6 |
(10.29)0.405 |
1/4 |
8 |
(13.72)0.504 |
3/8 |
10 |
(17.15)0.675 |
1/2 |
15 |
(21.34)0.840 |
3/4 |
20 |
(26.67)1.050 |
1 |
25 |
(33.40)1.315 |
1-1/4 |
32 |
(42.16)1.660 |
1-1/2 |
40 |
(48.26)1.900 |
روش محاسبه اینچ قطر لوله
برای بیان کردن سایز لوله براساس واحد اینچ باید بدانید که NPS (Nominal Pipe Size) عددی است که برای قطر خارجی لوله از آن استفاده میکنند. این عدد با توجه به واحد اینچ و کوچکتر یا مساوی قطر خارجی بوده و NPS رند شده قطر خارجی لوله است.
به عنوان مثال برای نحوه تشخیص سایز لوله 12 اینچ یا NPS12 دارای قطر خارجی 12.750 میلی متر است و در این شیوه رند شده و به NPS 12 معروف است. برای دیگر سایزها هم عدد قطر خارجی رنده شده و NPS آن به دست میآید. برای سایزهای بیشتر یا مساوی 14 اینچ، عدد NPS و قطر خارجی آن برابر است.
نحوه تشخیص سایز لوله به روش میلی متر
نام گذاری سایز لوله به روش DN از شیوه های دیگر اسم گذاری لوله است. در این شیوه سایز لوله ها به واحد میلیمتر بیان میشوند. شاید جالب باشد که بدانید DN و NPS قابل تبدیل به هم هستند. برای سایز لوله های بزرگتر یا مساوی 4 اینچ، با ضرب NPS در 25، DN لوله را به راحتی میتوان بدست آورد. برای مثال، NPS 4 برابر با DN 100 است.
جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر براساس ضخامت آنها
جدای از قطر لوله که در جدول بالا به آن اشاره شد، نیاز به اطلاعاتی در مورد ضخامت آن برای انتخاب بهترین لوله هستیم. از جمله روشهای بیان ضخامت شیوه وزنی یا عدد اسکجول است. در شیوه وزنی ضخامت لوله با توجه به سه گروه S یا STD (دیواره استاندارد)، XS (دیواره ضخیم) و XXS (دیواره با ضخامت مضاعف) در نظر گرفته میشد و لولهها با توجه به یکی از این روشها یا ترکیبی از آن تولید میگردید. در حال حاضر نیز از این شیوه برای محاسبه و نحوه تشخیص سایز لوله ها استفاده میکنند. در زیر جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر با توجه به روش وزنی آمده است.
کلاس وزنی | ضخامت اسمی بر حسب اینچ (میلیمتر) | NPS (DN) |
STD | 0.133 (2.87) | (25) 1 |
XS | 0.179 (4.55) | |
– | 0.250 (4.24) | |
XXS | 0.358 (9.09) |
جدول سایز لوله های آهنی چگونه محاسبه میشود؟
اندازه لوله های آهنی به وسیله سیستم IPS (Iron Pipe Size) و به اختصار آی پی اس از جمله قدیمی ترین سیستم ها برای تشخیص استاندارد سایز لوله هاست که قطر داخلی آن را نشان میدهد. استفاده گسترده آن از اوایل قرن 19 میلادی تا اواسط قرن 20 میلادی بود. البته در حال حاضر هم برای نحوه تشخیص سایز لوله پلیکا و پی وی سی از سیستم IPS و خواندن نقشه های قدیمی پایپینگ استفاده میکنند.
محاسبه سایز لوله آهنی
به دست آوردن سایز لوله آهنی بسیار مهم است و گاها سخت است. اگر در تشخیص سایز لوله آهنی اشتباهی رخ دهد، قطعا در زمان تهیه سفارشات مشتریان نیز اشکال به وجود میآید که به همین دلیل برای خرید لوله آهنی و انواع دیگر لوله ها باید به صورت سفارشی ابعاد و اندازه سایز لوله ها را کارشناسان خبره در این کار برای ساخت بدهید. توجه کنید که اشتباه در تشخیص سایز لوله آهنی و گالوانیزه به اینچ یا میلی متر رایج و هزینه بر است.
محاسبه سایز لوله آهنی
لوله های آهنی با ضخامت های مختلفی تولید میشوند که گالوانیزه کردن لوله ها به ضخامت آنها نیز اضافه میکند که کمی اغماض در اندازه های قطر، طبیعی است. شما میتوانید از طریق جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر، سایز این محصولات را مشاهده کنید. لوله سه چهارم اینچ گالوانیزه شده، دارای قطر خروجی برابر ۰۵/۱ اینچ بوده و محیط یا دور لوله نیز برابر ۳/۳ اینچ است. این لوله ها با اتصالات رزوه ای با سایز ۳ چهارم میخورند که در بازار به آن ها اتصالات سایز ۳ میگویند و به اتصالات پلی اتیلنی نیز ۲۵ میلی متر متصل میگردد. لوله یک اینچ گالوانیزه سرد یا گرم نیز دارای قطر خروجی برابر ۳/۱ اینچ یا ۳۳ میلی متر بوده و دور لوله نیز حدود ۱/۱۰۴ میلیمتر است.
این لوله ها به اتصالات رزوه ای ۱ اینچ و به اتصالات پلی اتیلنی ۳۲ میلی متر نیز متصل میگردند. برای محاسبه سایز لوله آهنی با سایز یک و یک چهارم انچ گالوانیزه سرد یا گرم، قطر خارجی برابر ۱.۶۶ اینچ و دور لوله نیز حدودا برابر ۱۳۲ میلی متر است و به اتصالات پلی اتیلنی ۴۰ میلی متر نیز متصل میگردند که تمامی سایز ها بر قیمت لوله های مختلف تاثیر مستقیم میگذارند.
نتیجه گیری
در سایزبندی لوله ها، قطر داخلی لوله فلزی معمولا همان قطر نامی است. اشتباه متدوال این است که لوله پلاستیکی به عنوان مثال با سایز 25 میلیمتر معادل با 1 اینچ فلزی است، زیرا یک اینچ معمولا 25 میلیمتر است و در صورتی که در لوله های فلزی، قطر نامی آن قطر داخلی است و در لوله پلاستیکی قطر خارجی مدنظر است.
بررسی ها نشان میدهد که لوله فلزی یک اینچ معادل لوله پلاستیکی 32 اینچ است، پس برای نحوه تشخیص سایز لوله مسی و پلیکا، جنس لوله تاثیرگذار است. در این مقاله از وبسایت آهن پرو در مورد جدول سایز لوله ها به اینچ و میلیمتر، جدول سایز لوله آهنی و به اینچ و میلیمتر، محاسبه اینچ قطر لوله و جدول قطر لوله 2 اینچ توضیح دادیم که میتوانید بدون واسطه نسب به خرید لوله گلخانه ای، مانیسمان، اسپیرال و… بدون واسطه اقدام نمائید.